Ngày xưa, lại ngày xưa - biết làm thế nào được khi tôi thường nặng lòng với hoài niệm, sống với quá khứ, khi mà cuộc sống ngày đó còn biết bao thiếu thốn, khó khăn thì "cơm trắng cá kho" không chỉ là mơ ước của riêng tôi mà còn là của bao người. Thế nên, trong bữa ăn thường ngày của mọi gia đình, nhất là trong những ngày hè nắng oi thì bát canh rau muống, miếng cà dầm tương là không thể thiếu được.
Ngoài món luộc, món sống ra, rau muống còn có món xào, món canh nấu. Rau muống xào tỏi, xào thịt trâu, ngọn thấm mỡ xoăn tít lại ăn thật khoái. Canh nấu rau muống cho thêm tí gừng làm gia vị vừa thơm vừa cay ăn cũng tuyệt. Rau muống không chỉ là rau của nhà nghèo mà còn là món "lạ" của những nhà giàu. Chả thế mà những năm mất mùa đói kém, rau muống trở thành thứ cứu đói cho quê tôi. Cứ cắt hết lứa này, rau muống lại mơn mởn non tơ lứa khác. Không phụ người, rau muống phục vụ cho đến lúc tàn rạc thì thôi. Thường thì tới khi hết sấm, cuối tháng tám, đầu tháng chín ta thì hết mùa rau muống.
Mùa hè, không chỉ đĩa rau muống luộc mới ngon mà cả bát canh nước luộc rau muống đó cũng ngon không kém. Nắng nực mồ hôi mồ kê nhễ nhại như thế, ăn bữa cơm như đánh vật như thế thì thứ điều hoà hạ nhiệt, bổ sung nước cho cơ thể không gì bằng bát canh nước luộc rau muống. Nước canh rau muống nấu với tai chua, hoặc dầm quả sấu, hoặc để nguội rồi vắt chanh vào thì không kém gì một số nước giải khát hiện thời, thậm chí trong bữa ăn chẳng có loại nước canh luộc nào thay thế được nó. Uống nó thay nước. Chan nó ăn cùng với cà ghém thì thôi rồi, bát này, bát nữa rồi bát nữa, bát nữa...cho mà xem.
Chọn những quả cà vừa độ bánh tẻ, không quá già, không quá non, trẩy về, cắt bỏ cuống rồi thái từng miếng nhỏ hoặc khía cạnh để nguyên hình cả quả ngâm trong chậu nước độ tiếng đồng hồ cho ra bớt nhựa, sau đó vớt ra phơi dưới nắng nhẹ để khô rồi cho vào vại ướp muối. Đối với cà pháo thì để nguyên cả quả hoặc cắt làm đôi là cùng và cũng làm như trên. Cứ một lượt cà lại rắc một lượt muối. Ít hoặc nhiều muối do khẩu vị mặn nhạt của từng người và ý định để ăn trong dài ngày hay ngắn ngày. Nếu ướp để ăn trong dài ngày thì tăng lượng muối để giữ cho vại cà lâu bị chua. Cách này các tỉnh miền Trung hay làm. Miếng cà ghém thường mặn rắc, cắn vào bỗng rùng mình, để cả tháng vẫn ròn tan. Ngược lại, nếu ướp để ăn ngay thì hoà muối trong nước ấm rồi đổ vào vại cà. Nhớ là phải dùng một cái vỉ tre để trên cùng rồi lấy vật nặng, thường là hòn đá cuội to nhẵn chèn lên để nén cà cho ngấm muối đều. Có như thế thì sau này miếng cà mới trắng, ròn và thơm. Nên bóc ít tỏi, giã nhỏ cùng với quả ớt thái ra trộn lẫn để thêm vị thơm cay cho cà.
Trong mâm cơm thường ngày của người dân quê tôi thường có đĩa rau muống luộc xanh và đĩa cà ghém trắng cùng với bát nước luộc trong xanh quyến rũ. Chính giữa mâm là bát tương Bần màu vàng hoặc bát nước chấm màu huyết dụ. Sự phối màu rất tự nhiên mà lại hoà hoà. Hiếm lắm rồi và chỉ còn là hoài niệm cái món nước mắm cà cuống cay thơm đến mê người. Nhà nào khá giả thì có thêm đĩa cá kho, đĩa thịt (nhưng mà hiếm lắm). Tôi còn nhớ ngày trước, mẹ tôi thường bày những thứ đó trên một chiếc mâm gỗ tiện tròn xoe như mặt trăng, hôm nào có khách thì dùng đến mâm thau, mâm đồng. Riêng bát đĩa ngày đó thì toàn bát sứ mộc ăn cơm, bát yêu đựng canh, đĩa cũng thô và dày đâu được như bát đĩa đủ loại trắng toát như bây giờ. Ấy vậy mà trưa hè nóng nực, bưng bát cơm thơm, chan canh rau muống, gắp miếng cà ghém trắng ròn, xì xà xì xụp chan chan húp húp mà sao vẫn ngon lành đến thế.
Hè đã lại về. Rau muống đang xanh non mơn mởn dưới ao, ngoài ruộng. Cà cũng vừa độ bánh tẻ lấp ló trĩu cành trong vườn, ngoài bãi. Chợ quê đầy rẫy những rau muống và quả cà. Người dân quê tôi sớm sớm lại gánh gánh gồng gồng rau, cà ra chợ. Bán mua chỉ là cái cớ. Gặp gỡ, giao lưu nói cười đủ thứ chuyện quê. Thời buổi thuốc hoá học, tăng trọng, thịt thối, hàng giả chan chan thì rau muống và cà ghém thực sự là món ăn lành và ngon. Nhà nào nhà nấy đều có sẵn luống rau muống, vườn cà bát, cà pháo, trong nhà sẵn vại cà, hũ tương thì vệ sinh an toàn thực phẩm nào có lo gì. Giữa đủ đầy mọi thứ thì bát canh rau muống, miếng cà dầm tương vẫn chung thuỷ gắn bó với người dân quê tôi. Thế nên, câu ca dao "Anh đi anh nhớ quê nhà/ Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương..." vẫn cứ thánh thót, ngân nga mãi trong tôi, níu gọi tôi về với gốc đa, bến nước, con đò của làng quê yêu thương của tôi.
Rau muống luộc dầm trái sấu, mùa hạ uống miếng canh này vô mát ngọt từ cổ xuống dạ dày. Tương để chấm rau, kho cá... ngon tuyệt. Tuổi thơ chị là những thức ăn này đấy và quê nội chị các bà các thím làm tương ngon cực kỳ.
Trả lờiXóaCảm ơn bà chị nha. Tới thăm lại còn đồng cảm thế thì thú vị quá. Chúc chị buổi tối vui vẻ nha.
XóaHôm nay An Tuyên đọc bài nay của Xuân Thu mà thèm rỏ dãi ,Rau muống viet nam chở qua Đức mấy tháng nay bị Đức cấm vì họ kiểm tra các loại rau ,trong đó có rau muống ,chất độc tố gấp 1oo lần .Bà con cộng đồng người Việt không ai dám ăn cả .AT đươc thưởng thức món rau quê nhà qua trang của XT thôi .
Trả lờiXóale an tuyen BRD
Gửi Lê An Tuyên!
XóaCảm ơn em tới thăm. Lâu lắm rồi mới từ Đức về thăm nhà mình đó. Thì ra bên đó lại tẩy chay rau muống hả? Tại phun nhiều thuốc sâu quá mà. Chứ rau muốn nhà mình làm lấy, quê mình làm ra (chứ không phải ven đô nha) thì vô tư đó. Chúc em ngày mới tuần mới vui khỏe và sáng tạo, cho ra nhiều ca khúc hay.