Từ lâu, tôi đã ao ước được một lần đến với Mường Lò, với thị xã Nghĩa Lộ để được hoà mình vào những điệu xoè của các cô gái Thái, được trèo lên cây chè Shan tuyết ngàn tuổi, uống thứ chè đặc biệt đó ngay dưới gốc cây của nó ở độ cao ngàn mét trong mây. Rồi bao thứ đặc sản cùng những huyền thoại nơi đây nữa như hút hồn tôi lên với Mường Lò. Và dịp may hiếm có ấy cũng tới. Nhóm hợp tác phát triển văn học nghệ thuật 8 tỉnh (gọi tắt là VN8) gồm Hải Phòng, Hải Dương, Bắc Giang, Thái Bình, Phú Thọ, Ninh Bình, Sơn La và Yên Bái (do Yên Bái đăng cai) đã tổ chức một cuộc hội thảo về “Văn học nghệ thuật với công cuộc xây dựng nông thôn mới” ngay tại thị xã Nghĩa Lộ. Thế là “cầu được ước thấy”, tôi lại rong ruổi lên Tây Bắc, đến đúng nơi tôi đang mơ tới - Mường Lò.
Nói tới Mường Lò, người ta luôn nhớ đến một vùng đất sơn thủy hữu tình, giàu bản sắc văn hoá dân tộc, đặc biệt là văn hoá Thái. Đây là vùng đất tổ của người Thái Tây Bắc. Tôi được biết “mường” là đơn vị cư trú của người Thái. Ở Tây Bắc ó 4 mường nổi tiếng, đó là: Mường Then (hay Mường Thanh - Điện Biên), Mường Lò (Yên Bái), Mường Than (Lai Châu) và Mường Tấc (Sơn La). Trong 4 mường đó thì Mường Lò lớn thứ hai: 29,66 cây số vuông. “Nhất Thanh, nhì Lò, tam Than, tứ Tấc” chính là thế. Nơi đây khí hậu ôn hoà, địa hình tương đối bằng phẳng, tài nguyên nước có trữ lượng lớn. Thị xã Nghĩa Lộ nằm trọn trong cánh đồng Mường Lò ấy. 17 dân tộc anh em với hơn 27 ngàn người cùng sinh sống trên mảnh đất này, trong đó nhiều nhất là người Thái (44%).
